Η αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) αποτελεί τη συχνότερη αιτία μειωμένης όρασης στα παιδιά. Στην πραγματικότητα δεν αποτελεί μια πάθηση των ματιών, αλλά μια διαταραχή στην ‘’ωρίμανση’’ των οπτικών κέντρων του εγκεφάλου, τα οποία, όταν δεν λαμβάνουν από τα μάτια σωστά μηνύματα για να τα μετατρέψουν σε ευκρινείς εικόνες, σταματούν να ωριμάζουν. Άρα στην ουσία δεν υπάρχει τεμπέλικο μάτι, αλλά τεμπέλικο οπτικό κέντρο. Συνήθως η πάθηση εμφανίζεται ετερόπλευρα και σπάνια αμφοτερόπλευρα.
Η ωρίμανση των οπτικών κέντρων (οπτικοί φλοιοί) αποτελεί μια προοδευτική διαδικασία που διαρκεί 8-9 χρόνια, τα πρώτα 8-9 χρόνια της ζωής. Εάν τη περίοδο αυτή εμφανιστεί κάποιο οφθαλμολογικό πρόβλημα, η ωρίμανση των οπτικών κέντρων διακόπτεται και τα παιδιά μένουν με θολή όραση, ακόμη και αν αργότερα φορέσουν γυαλιά. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες που οδηγούν σε αμβλυωπία είναι ο στραβισμός, η ανισομετρωπία (διαφορά βαθμών ανάμεσα στα δύο μάτια), ή κάποια ανατομική ανωμαλία (βλεφαρόπτωση, παιδικός καταρράκτης κ.ά.).
Η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη θεραπεία αποτελούν το κλειδί της επιτυχίας. Όσο γρηγορότερα ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα. Για το λόγο αυτό οι προληπτικοί οφθαλμολογικοί έλεγχοι είναι επιβεβλημένοι στη προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία.
Η αμβλυωπία αντιμετωπίζεται με:
- Γυαλιά
- Θεραπεία κάλυψης του υγιούς ματιού (η διάρκεια και ο χρόνος κάλυψης ποικίλει κατά περίπτωση)
Αξίζει να σημειωθεί πως η πλήρης αποκατάσταση της όρασης δεν είναι πάντα εφικτή.
Η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από τις σωστές συμβουλές του ιατρού, τη συνέπεια των γονιών, και κυρίως την πειθαρχία του ίδιου του παιδιού.